سئوال
دولت نهم در زمینه عدالت چقدر موفق بوده است که اینهمه دم از عدالت محور بودن میزنید ؟
پاسخ
اگر بخواهیم زمینه ای از اصلاح در ساختار را معرفی کنیم که بیشترین تعداد مخالفان را دارا باشد به جرات میتوانیم از اجرای عدالت نام ببریم. حتی گروه هایی که با اصول کار موافقند اما چون زیاده طلب هستند و یا دست آنها کوتاه شده است مشکلاتی ایجاد میکنند که سد راه عدالت میشوند.
کسی هم انتظار اجرای کامل عدالت در مدت سه سال و پنج سال و ده سال را ندارد . همین که زمینه سازی و حرکت در این جهت میشود خود قابل تقدیر است . همان طور که میدانید اصلی ترین خصوصه دولت امام زمان(عج) هم اجرای عدالت است و اجرای کامل عدالت تنها در زمان معصوم قابل انجام است. این بدین معنی است که تا زمان ظهور منجی عدالت کامل نخواهیم داشت. اما این برداشت هم درست نیست که گام برداشتن به سوی تحقق عدالت است . پیشرفت بدون عدالت باعث فقر همه جانبه خواهد شد .
اما در این زمینه که دولت نهم چقدر در اجرای عدالت موفق بوده است باید عرض کنم که این دولت گام های بزرگی در این زمینه برداشته است که شجاعت اجرای آن را در دولت های دیگر ندیدیم مانند توزیع سهام عدالت ، سهمیه بندی بنزین ، طرح تحول اقتصادی ، سفرهای استانی و ... که هر یک از آنها سهم بزرگی در ایفای عدالت داشته است.
علاوه بر موارد یادشده در خصوص اقدامات عدالت محور دولت میتوان به مواردی از جمله افزایش حداقل حقوق بازنشستگان کشوری و لشکری، گسترش پوشش بیمههای اجتماعی روستاییان و عشایر، اختصاص حداقل 20درصد از یارانههای مستقیم به دهکهای پایین درآمدی در قانون بودجه سال 85 بر اساس سند کاهش فقر و هدفمندسازی یارانهها، تشکیل صندوق مهر امام رضا(ع) در راستای مرتفع ساختن مشکلات جوانان بهویژه ازدواج آنان، تخصیص 2درصد درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام و گاز طبیعی به استانهای نفت خیز و گاز خیز و شهرستانها و بخشهای محروم کشور و ارائه تسهیلات خرید مسکن کوچک و رهن مسکن (به ترتیب تسهیلات 100 و 30میلیون ریالی) به اقشار کم درآمد، و تصویب طرح ارائه تسهیلات احداث مسکن اجارهای اشاره کرد.
در آمارهای رسمی هم میتوانیم میزان موفقیت این طرح را ببینیم . آمارهای رسمی بانک مرکزی حاکی است: متوسط ضریب جینی که متغییری برای ارزیابی عملکرد اقتصادی کشورها در خصوص توزیع درآمد محسوب می شود، در سه سال اول دولت نهم (84 تا 86 ) نسبت به سه سال آخر دولت هشتم یعنی (81 تا 83 ) روند کاهشی را دنبال کرده که حاکی از بهبود شاخص توزیع درآمد و کاهش شکاف طبقاتی است.
ضریب جینی عددی بین صفر و یک است، هرچه این متغیر به عدد صفر نزدیک تر باشد نشان دهنده توزیع عادلانه تر بین گروه های مختلف درآمدی در کشور است و هرچه به یک نزدیکتر باشد نشان دهنده نابرابری بیشتر است. به عبارت دیگر ضریب جینی کوچک نشان می دهد که تمام افراد جامعه تقریبا از سطح درآمد یا ثروت یکسانی برخوردار هستند؛ درحالی که ضریب یک نشان می دهد یک نفر تمام ثروت را در اختیار دارد و سهم مابقی از ثروت تقریبا صفر است.
بر اساس تازه ترین آمار رسمی بانک مرکزی ، شاخص ضریب جینی در ایران در سال 84 برابر 0.4023، سال 85 برابر 0.4004 و سال 86 برابر 0.4045 بوده است که با این حساب متوسط ضریب جینی در سه سال دولت نهم 0.4024 خواهد بود.
این در حالی است که طبق آمارهای رسمی بانک مرکزی، شاخص ضریب جینی در ایران در سال 81 برابر 0.4191، سال 82 برابر 0.4156 و سال 83 برابر 0.3996 بوده است که با این حساب متوسط ضریب جینی در سه سال آخر دولت هشتم 0.4114 می شود که در مجموع نشان می دهد، ضربی جینی در دولت نهم با کاهش دو درصدی مواجه شده است.
نکته دیگر اینکه دولت خاتمی در کسب بالاترین ضریب جینی نیز رکورددار است و طی سه دولت سازندگی، اصلاحات و نهم، بدترین وضعیت توزیع درآمد و بالاترین شکاف طبقاتی در سال 81 اتفاق افتاده است.
بر اساس شاخص دیگر یعنی نسبت ده درصد ثروتمندترین به ده درصد فقیرترین که توزیع درآمدی را نشان میدهد، شکاف طبقاتی در دولت نهم کمتر شده است.
نسبت 10 درصد ثروتمندترین به 10 درصد فقیرترین در سه سال آخر دولت خاتمی در حالی 16.9 برابر، 16.2 برابر و 14.6 برابر و متوسط آن 15.9 برابر بوده است که این ارقام در سه سال اول دولت احمدی نژاد به 14.5برابر، 14.9 برابر و 15.2 برابر و متوسط آن به 14.8 برابر کاهش یافته است.
با این حال هنوز تا تحقق کامل عدالت فاصله زیادی داریم و این کمک همه جانبه مردم و احزاب را میطلبد .
امیدوارم قانع شده باشید.