چهل حدیث از امام علی النقی (ع)

من کان علی بینة من ربه هانت علیه مصائب الدنیا و لو قرض و نشرهر که بر طریق خداپرستی محکم و استوار باشد، مصائب دنیا بر وی سبک آید، گر چه تکه تکه شود.

(تحف العقول ، ص 511)

التواضع أن تعطی الناس ما تحب أن تعطاه   فروتنی در آن است که با مردم چنان کنی که دوست داری با تو چنان باشند .

(المحجة البیضاء ، ج 5 ، ص 225 )

العقوق یعقب القلة و یؤدی الی الذلة   نارضایتی پدر و مادر ، کم توانی را به دنبال دارد و آدمی را به ذلت می کشاند .

(مسند الامام النقی ، ص 303 )

أقبل علی شأنک، فإن کثرة الملق یهجم علی الظنة، و اذا حللت من أخیک فی محل الثقة فاعدل عن الملق الی حسن النیة.از این کار خودداری کن که تملق بسیار، بدگمانی به بار آورد و اگر برادر مؤمنت مورد اعتماد تو واقع شد، از تملق او دست بردار و حسن نیت نشان ده.

(مسند الامام النقی ، ص 302)

لو سلک الناس وادیا شعبا لسلکت وادی رجل عبد الله وحده خالصا

اگر همه مردم مسیری را انتخاب کنند و در آن گام نهند ، من به راه کسی که تنها خدا را خالصانه می پرستد خواهم رفت

(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 245)

اَلنّاسُ فِى الدُّنیا بِالاَموالِ وَ فِى الآخِرَةِ بِالاَعمالِ

اعتبار مردم در دنیا به مال است و در آخرت به عمل.

(بحارالأنوار، ج 78، ص 368، ح3)

أمّا إنّک لَو زُرتَ قَبرَ عَبدِ العَظیمِ عِندَکم لَکنتَ کمَن زارَ الحُسَینَ بنَ عَلِیِّ (ع)(خطاب به یکی از اهالی ری)بدان که اگر قبر عبد العظیم در شهر خودتان را زیارت کنى، همچون کسى باشى که حسین بن على (ع) را زیارت کرده باشد.

⁽میزان الحکمه، ح 7984 ⁾

اِنَّ الحَرامَ لا ینمى وَ اِن نَمى لا یبارَک لَهُ فیهِ وَ ما اَنـفَقَهُ لَم یؤجَر عَلَیهِ وَ ما خَلَّـفَهُ کانَ زادَهُ اِلَى النّاربه راستى که حرام، افزایش نمى‏یابد و اگر افزایش یابد، برکتى ندارد و اگر انفاق شود، پاداشى ندارد و اگر بماند، توشه‏اى به سوى آتش خواهد بود.

(کافى، ج 5، ص 125، ح 7)

اُذکر حَسَرَاتِ التَّفرِیطِ بِأَخذِ تَقدِیمِ الحَزمِ.با مقدم داشتن دوراندیشی، حسرت کوتاهیها را به یاد آور.

(بحارالأنوار، ج 78، ص 370)

العُجبُ صارِفٌ عَن طَلَبِ العِلمِ ، داعٍ إلَى الغَمطِ والجَهلِ خودپسندى، آدمى را از دانش‏جویى باز میدارد و به ‏ناسپاسى وانکار حق می‏خواند

بحار الأنوار، ج 69، ص 199

مَن جَمَعَ لَکَ وُدَّهُ ورَأیَهُ فَاجمَع لَهُ طاعَتَکَهر که تمامت دوستى خود را براى تو فراهم آورد ، تو نیز تمامت طاعت خود را برایش فرآهم آور

تحف العقول ، ص  483

مَن یَزرَع خَیراً یَحصُد غِبطَةً و مَن یَزرَع شَرّاً یَحصُد نَدامَةً ؛هر که بذر خوبى بکارد ، شادمانى بدرود و هر که تخم بدى بیفشاند ، پشیمانى می ‏درود .

بحار الأنوار ، ج 75 ، ص 373

اَلسَّهَرُ اَ لَذُّ لِلمَنام وَ الجوعُ یَزیدُ فى طیب الطَّعام.شب‏ زنده ‏دارى، خواب را شیرین‏تر و گرسنگى، غذا را لذت بخش‏تر مى ‏کند.

تنبیه الخواطر، ص 141، ح 18

إن لله بقاعا یحب أن یدعی فیها فیستجیب لمن دعاه ، و الحیر منها

برای خداوند بقعه هایی است که دوست دارد در آنها به درگاه او دعا شود و دعای دعاکننده را به اجابت رساند ، و حائر حسین (ع ) یکی از آنهاست .

تحف العقول ، ص 510
 

من التقی الله یتقی ، و من أطاع الله یطاع ، و من أطاع الخالق لم یبال سخط المخلوقین . و من أسخط الخالق فلییقن أن یحل به سخط المخلوقین

هر کس از خدا بترسد ، مردم از او بترسند ، و هر که خدا را اطاعت کند ، از او اطاعت کنند ، و هر که مطیع آفریدگار باشد، باکی از خشم آفریدگان ندارد ، و هر که خالق را به خشم آورد باید یقین کند که به خشم مخلوق دچار می گردد .

تحف العقول ، ص 510

من ترک اللحم أربعین صباحا ساء خلقه ، و من أکل اللحم أربعین صباحا ساء خلقه

کسی که چهل روز گوشت نخورد بدخلقی پیدا کند ، و کسی که چهل روز پی در پی نیز گوشت بخورد اخلاقش بد می شود .

بحار الانوار ، ج 56 ، ص 326

إن الله لا یوصف إلا بما وصف به نفسه ، و أنی یوصف الذی تعجز الحواس أن تدرکه و الاوهام أن تناله و الخطرات أن تحده و الأبصار عن الإحاطة به . نأی فی قربه و قرب فی نأیه ، کیف الالکیف بغیر أن یقال : کیف ، و این الأین بلا أن یقال : أین ، هو منقطع الکیفیة و الأینیة ، الواحد الأحد ، جل جلاله و تقدست أسماؤه

به راستی که خدا ، جز بدانچه خودش را وصف کرده ، وصف نشود. کجا وصف شود آنکه حواس از درکش عاجز است ، و تصورات به کنه او پی نبرد ، و در دیده ها نگنجد ؟ او با همه نزدیکی اش دور است و با همه دوری اش نزدیک . کیفیت و چگونگی را پدید کرده ، بدون اینکه خود کیفیت و چگونگی داشته باشد . مکان را آفریده بدون اینکه خود مکانی داشته باشد . او از چگونگی و مکان بر کنار است . یکتای یکتاست ، شکوهش بزرگ و نامهایش پاکیزه است.

تحف العقول ، ص 510

لو قلت إن تارک التقیة کتارک الصلاة لکنت صادقا

اگر بگویم کسی که تقیه را ترک کند مانند کسی است که نماز را ترک کرده ، راست گفته ام .

تحف العقول ، ص 511

الشاکر أسعد بالشکر منه بالنعمة التی أوجبت الشکر ، لأن النعم متاع و الشکر نعم و عقبی

شخص شکرگزار ، به سبب شکر ، سعادتمندتر است تا به سبب نعمتی که باعث شکر شده است . زیرا نعمت ، کالای دنیاست و شکرگزاری ، نعمت دنیا و آخرت است .

تحف العقول ، ص 512

إن الله جعل الدنیا دار بلوی و الَخرة دار عقبی ، و جعل بلوی الدنیا لثواب الَخرة سببا ، و ثواب الَخرة من بلوی الدنیا عوضا

خداوند دنیا را سرای امتحان و آزمایش ساخته و آخرت را سرای رسیدگی قرار داده است ، و بلای دنیا را وسیله ثواب آخرت ، و ثواب آخرت را عوض بلای دنیا قرار داده است .

تحف العقول ، ص 512

إن الظالم الحالم یکاد أن یعفی علی ظلمه بحلمه و إن المحق السفیه یکاد أن یطفئ نور حقه بسفهه

ستمکار بردبار ، بسا که بوسیله حلم و بردباری خود از ستمش گذشت شود و حق دار نابخرد ، بسا که به سفاهت خود ، نور حق خویش را خاموش کند .

تحف العقول ، ص 512

لو سلک الناس وادیا شعبا لسلکت وادی رجل عبد الله وحده خالصا

اگر همه مردم مسیری را انتخاب کنند و در آن گام نهند ، من به راه کسی که تنها خدا را خالصانه می پرستد خواهم رفت .

بحار الانوار ، ج 78 ، ص 245

الحسد ماحق الحسنات

حسد نیکوییها را نابود سازد .

مسند الامام النقی  ، ص 302

الزهو جالب المقت

تکبر و غرور ، دشمنی آورد .

مسند الامام النقی  ، ص 302

الفقر شره النفس و شدة القنوط

فقر آزمندی نفس است و ناامیدی بسیار .

بحار الانوار ، ج 78 ، ص 368

 

البخل أذم الأخلاق

بخل ناپسندیده ترین خلق و خوی است .

مسند الامام النقی ، ص 302

الطمع سجیة سیئة

طمع خصلتی ناروا و ناشایست است .

مسند الامام النقی  ، ص 302

قال ابوالحسن الثالث (ع ) لرجل و قد أکثر من إفراط الثناء علیه : أقبل علی شأنک ، فإن کثرة الملق یهجم علی الظنة ، و اذا حللت من أخیک فی محل الثقة فاعدل عن الملق الی حسن النیة

امام نقی  (ع ) به کسی که در ستایش از ایشان افراط کرده بود فرمودند : از این کار خودداری کن که تملق بسیار ، بدگمانی به بار آورد ، و اگر برادر مؤمنت مورد اعتماد تو واقع شد ، از تملق او دست بردار و حسن نیت نشان ده .

مسند الامام النقی  ، ص 302

 

اذا کان زمان العدل فیه أغلب من الجور فحرام أن یظن بأحد سوء حتی یعلم ذلک منه ، و اذا کان الجور أغلب فیه من العدل فلیس لأحد أن یظن بأحد خیرا ما لم یعلم ذلک منه

هرگاه در زمانه ای عدل بیش از ظلم رایج باشد ، بدگمانی به دیگری حرام است ، مگر آنکه آدمی بدی از کسی ببیند ، و هرگاه در زمانه ای ظلم بیش از عدل باشد ، تا وقتی که آدمی خیری از کسی نبیند ، نباید به او خوش بین باشد .

مسند الامام النقی ، ص 304

خیر من الخیر فاعله ، و أجمل من الجمیل قائله ، و أرجح من العلم حامله ، و شر من الشر جالبه ، و أهول من الهول راکبه

بهتر از نیکی نیکوکار است ، و زیباتر از زیبایی ، گوینده آن است ، و برتر از علم حامل آن است ، و بدتر از بدی ، عامل به آن است ، و وحشتناکتر از وحشت ، آورنده آن است .

مسند الامام النقی  ، ص 304

لاتطلب الصفا ممن کدرت علیه ، و لا الوفاء لمن غدرت به ، و لا النصح ممن صرفت سوء ظنک الیه ، فإنما قلب غیرک کقلبک له

از کسی که بر او خشم گرفته ای ، صفا و صمیمیت مخواه و از کسی که به وی خیانت کرده ای ، وفا مطلب ، و از کسی که به او بدبین شده ای ، انتظار خیرخواهی نداشته باش ، که دل دیگران برای تو همچون دل تو برای آنهاست .

مسند الامام النقی ، ص 305

الغضب علی من تملک لؤم

خشم بر زیردستان از پستی است .

مسند الامام النقی  ، ص 304
 

المقادیر تریک ما لا یخطر ببالک

مقدرات چیزهایی را بر تو نمایان می سازد که به فکرت خطور نکرده است .

مسند الامام النقی ، ص 303

العقوق یعقب القلة و یؤدی الی الذلة

نارضایتی پدر و مادر ، کم توانی را به دنبال دارد و آدمی را به ذلت می کشاند .

مسند الامام النقی ، ص 303

الناس فی الدنیا بالأموال و فی الَخرة بالأعمال

مردم در دنیا با اموالشان و در آخرت با اعمالشان هستند .

مسند الامام النقی ، ص 304

الهزل فکاهة السفهاء و صناعة الجهال

مسخرگی ، تفریح سفیهان و کار جاهلان است .

مسند الامام النقی ، ص 304

 أذکر مصرعک بین یدی أهلک ، و لاطبیب یمنعک و لاحبیب ینفعک

وقت جان دادنت نزد خانواده ات را به یاد آر که در آن هنگام طبیبی جلوگیر مرگت و دوستی نفع رسانت نباشد

مسند الامام النقی ، ص 304

المراء یفسد الصداقة القدیمة و یحلل العقدة الوثیقة ، و أقل ما فیه أن تکون فیه المغالبة ، و المغالبة أس أسباب القطیعة

جدال ، دوستی قدیمی را تباه می کند و پیوند محکم را می گسلد و کمترین چیزی که در آن است کوشش برای غلبه بر دیگری است ، که آن هم ریشه علتهای جدایی می باشد .

مسند الامام النقی  ، ص 304

الحکمة لا تنجع فی الطباع الفاسدة

حکمت ، اثری در دلهای فاسد نمی گذارد .

مسند الامام النقی  ، ص 304

ألقوا النعم بحسن مجاورتها ، و التمسوا الزیادة فیها بالشکر علیها

برای نعمتها همسایه خوبی شوید و با شکرگزاری به افزودن آن امیدوار باشید .

مسند الامام النقی ، ص 305

 

العتاب مفتاح الثقال ، و العتاب خیر من الحقد

گلایه کلید گرانباری است ، ولی گلایه بهتر از کینه توزی است .

مسند الامام النقی ، ص 304

 

الجاهل أسیر لسانه

نادان ، اسیر زبان خویش است .

مسند الامام النقی  ، ص 304

أذکر حسرات التفریط بأخذ تقدیم الحزم

افسوس کوتاهی کارهای گذشته را با تلاش در آینده جبران کنید .

مسند الامام النقی  ، ص 304

مَنْ أنِسَ بِاللّهِ اسْتَوحَشَ مِنَ النّاسِ، وَعَلامَةُ الاُْنْسِ بِاللّهِ الْوَحْشَةُ مِنَ النّاسِ.

کسی که با خداوند متعال مونس باشد و او را أنیس خود بداند، از مردم احساس وحشت می کند.

و علامت و نشانه أنس با خداوند وحشت از مردم است ـ یعنی از غیر خدا نهراسیدن و از مردم احتیاط و دوری کردن .

عُدّة الداعی، ص 208

لا تَطْلُبِ الصَّفا مِمَّنْ کَدِرْتَ عَلَیْهِ، وَلاَ النُّصْحَ مِمَّنْ صَرَفْتَ سُوءَ ظَنِّکَ إلَیْهِ، فَإنَّما قَلْبُ غَیْرِکَ کَقَلْبِکَ لَهُ.

از کسی که نسبت به او کدورت و کینه داری، صمیّمیت و محبّت مجوی. همچنین از کسی که نسبت به او بدگمان هستی، نصیحت و موعظه طلب نکن، چون که دیدگاه و افکار دیگران نسبت به تو همانند قلب خودت نسبت به آن ها می باشد.

«بحار الأنوار، ج 75، ص 369، ح 4»

الْحَسَدُ ماحِقُ الْحَسَناتِ، وَالزَّهْوُ جالِبُ الْمَقْتِ، وَالْعُجْبُ صارِفٌ عَنْ طَلَبِ الْعِلْمِ داع إلَی الْغَمْطِ وَالْجَهْلِ، وَالبُخْلُ أذَمُّ الاْخْلاقِ، وَالطَّمَعُ سَجیَّةٌ سَیِّئَةٌ.

حسد موجب نابودی ارزش و ثواب حسنات می گردد. تکبّر و خودخواهی جذب کننده دشمنی و عداوت افراد می باشد. عُجب و خودبینی مانع تحصیل علم خواهد بود و در نتیجه شخص را در پَستی و نادانی نگه می دارد. بخیل بودن بدترین اخلاق است; و نیز طَمَع داشتن خصلتی ناپسند و زشت می باشد.

بحارالأنوار، ج 69، ص 199، ح 27

الدُّنْیا سُوقٌ رَبِحَ فیها قَوْمٌ وَ خَسِرَ آخَرُونَ.

دنیا همانند بازاری است که عدّه ای در آن ـ برای آخرت ـ سود می برند و عدّه ای دیگر ضرر و خسارت متحمّل می شوند.

«أعیان الشّیعة، ج 2، ص 39»

مُخالَطَةُ الاْشْرارِ تَدُلُّ عَلی شِرارِ مَنْ یُخالِطُهُمْ.

همنشین شدن و معاشرت با افراد شرور نشانه پستی و شرارت تو خواهد بود.

مستدرک الوسائل، ج 12، ص 308، ح 14162

أهْلُ قُمْ وَ أهْلُ آبَةِ مَغْفُورٌ لَهُمْ، لِزیارَتِهِمْ لِجَدّی عَلی ابْنِ مُوسَی الرِّضا - علیه السلام - بِطُوس، ألا وَ مَنْ زارَهُ فَأصابَهُ فی طَریقِهِ قَطْرَةٌ مِنَ السَّماءِ حَرَّمَ جَسَدَهُ عَلَی النّارِ.

أهالی قم و أهالی آبه ـ یکی از روستاهای حوالی ساوه ـ آمرزیده هستند به جهت آن که جدّم امام رضا - علیه السلام - را در شهر طوس زیارت می کنند. و سپس حضرت افزود: هر که جدّم امام رضا - علیه السلام - را زیارت کند و در مسیر راه صدمه و سختی تحمّل کند خداوند آتش را بر بدن او حرام می گرداند.

عیون أخبار الرّضا - علیه السلام -، ج 2، ص 260، ح 22

الْغَضَبُ عَلی مَنْ لا تَمْلِکُ عَجْزٌ، وَ عَلی مَنْ تَمْلِکُ لُؤْمٌ.

غضب و تندی در مقابل آن کسی که توان مقابله با او را نداری، علامت عجز و ناتوانی است، ولی در مقابل کسی که توان مقابله و رو در روئی او را داری علامت پستی و رذالت است.

مستدرک الوسائل، ج 12، ص 11، ح 13376

یَاْتی عَلماءُ شیعَتِنا الْقَوّامُونَ بِضُعَفاءِ مُحِبّینا وَ أهْلِ وِلایَتِنا یَوْمَ الْقِیامَةِ، وَالاْنْوارُ تَسْطَعُ مِنْ تیجانِهِمْ.

علماء و دانشمندانی که به فریاد دوستان و پیروان ما برسند و از آن ها رفع مشکل نمایند، روز قیامت در حالی محشور می شوند که تاج درخشانی بر سر دارند و نور از آن ها می درخشد.

بحارالأنوار، ج 2، ص 6

التَّسْریحُ بِمِشْطِ الْعاجِ یُنْبُتُ الشَّعْرَ فِی الرَّأسِ، وَ یَطْرُدُ الدُّودَ مِنَ الدِّماغِ، وَ یُطْفِیءُ الْمِرارَ، وَ یَتَّقِی اللِّثةَ وَ الْعَمُورَ.

شانه کردن موها به وسیله شانه عاج، سبب روئیدن و افزایش مو می باشد، همچنین سبب نابودی کرم های درون سر و مُخ خواهد شد و موجب سلامتی فکّ و لثه ها می گردد.

بحارالأنوار، ج 73، ص 115، ح 16

ُذکُرْ مَصْرَعَکَ بَیْنَ یَدَی أهْلِکَ لا طَبیبٌ یَمْنَعُکَ، وَ لا حَبیبٌ یَنْفَعُکَ.

بیاد آور و فراموش نکن آن حالت و موقعی را که در میان جمع اعضاء خانواده و آشنایان قرار می گیری و لحظات آخر عمرت سپری می شود و هیچ پزشکی و دوستی ـ و ثروتی ـ نمی تواند تو را از آن حالت نجات دهد.

أعلام الدّین، ص 311

إنَّ الْحَرامَ لا یَنْمی، وَإنْ نَمی لا یُبارَکُ فیهِ، وَ ما أَنْفَقَهُ لَمْ یُؤْجَرْ عَلَیْهِ، وَ ما خَلَّفَهُ کانَ زادَهُ إلَی النّارِ

همانا ـ اموال ـ حرام، رشد و نموّ ندارد و اگر هم احیاناً رشد کند و زیاد شود برکتی نخواهد داشت و با خوشی مصرف نمی گردد. و آنچه را از اموال حرام انفاق و کمک کرده باشد أجر و پاداشی برایش نیست و هر مقداری که برای بعد از خود به هر عنوان باقی گذارد معاقب می گردد.

الکافی، ج 5، ص 125، ح 7

اَلْحِکْمَةُ لا تَنْجَعُ فِی الطِّباعِ الْفاسِدَةِ.

حکمت اثری در دل ها و قلب های فاسد نمی گذارد.

نزهة النّاظر و تنبیه الخاطر، ص 141، ح 23

مَنْ رَضِی عَنْ نَفْسِهِ کَثُرَ السّاخِطُونَ عَلَیْهِ.

هر که از خود راضی باشد بدگویان او زیاد خواهند شد.

بحارالأنوار، ج 69، ص 316، ح 24

اَلْمُصیبَةُ لِلصّابِرِ واحِدَةٌ وَ لِلْجازِعِ اِثْنَتان.

مصیبتی که بر کسی وارد شود و صبر و تحمّل نماید، تنها یک ناراحتی است; ولی چنانچه فریاد بزند و جزع کند دو ناراحتی خواهد داشت.

بحارالأنوار، ج 75، ص 369

اِنّ اللّهَ هُوَ الْمُثیبُ وَالْمُعاقِبُ وَالْمُجازی بِالاَْعْمالِ عاجِلاً وَآجِلاً.

همانا تنها کسی که ثواب می دهد و عِقاب می کند و کارها را در همان لحظه یا در آینده پاداش می دهد، خداوند خواهد بود.

بحارالأنوار، ج 59، ص 2

مَنْ هانَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ فَلا تَأمَنْ شَرَّهُ.

هرکس به خویشتن إهانت کند و کنترل نفس نداشته باشد خود را از شرّ او در أمان ندان.

تحف العقول، ص 383

اَلتَّواضُعُ أنْ تُعْطَیَ النّاسَ ما تُحِبُّ أنْ تُعْطاهُ.

تواضع و فروتنی چنان است که با مردم چنان کنی که دوست داری با تو آن کنند.

محجّة البیضاء، ج 5، ص 225

اِنّ الْجِسْمَ مُحْدَثٌ وَاللّهُ مُحْدِثُهُ وَ مُجَسِّمُهُ.

همانا اجسام، جدید و پدیده هستند و خداوند متعال به وجود آورنده و تجسّم بخش آن ها است.

بحارالأنوار، ج 57، ص 81، ح 51

لَمْ یَزَلِ اللّهُ وَحْدَهُ لا شَیْئی مَعَهُ، ثُمَّ خَلَقَ الاَْشْیاءَ بَدیعاً، وَاخْتارَ لِنَفْسِهِ أحْسَنَ الاْسْماء.

خداوند از أزَل، تنها بود و چیزی با او نبود، تمام موجودات را با قدرت خود آفریده، و بهترین نام ها را برای خود برگزید.

بحارالانوار، ج 57، ص 83، ح 64

اِذا قامَ الْقائِمُ یَقْضی بَیْنَ النّاسِ بِعِلْمِهِ کَقَضاءِ داوُد - علیه السلام - وَ لا یَسْئَلُ الْبَیِّنَةَ.

زمانی که حضرت حجّت (عجّ) قیام نماید در بین مردم به علم خویش قضاوت می نماید; همانند حضرت داود - علیه السلام - که از دلیل و شاهد سؤال نمی فرماید.

بحارالأنوار، ج 50، ص 264، ح 24

مَنْ اَطاعَ الْخالِقَ لَمْ یُبالِ بِسَخَطِ الْمَخْلُوقینَ وَ مَنْ أسْخَطَ الْخالِقَ فَقَمِنٌ أنْ یَحِلَّ بِهِ الْمَخْلُوقینَ.

هرکس مطیع و پیرو خدا باشد از قهر و کارشکنی دیگران باکی نخواهد داشت.

بحارالأنوار، ج 50، ص 177، ح 56

اَلْعِلْمُ وِراثَةٌ کَریمَةٌ وَالاْدَبُ حُلَلٌ حِسانٌ، وَالْفِکْرَةُ مِرْآتٌ صافَیةٌ.

علم و دانش بهترین یادبود برای انتقال به دیگران است، ادب زیباترین نیکی ها است و فکر و اندیشه آئینه صاف و تزیین کننده اعمال و برنامه ها است.

«مستدرک الوسائل، ج 11، ص 184، ح 4»

الْعُجْبُ صارِفٌ عَنْ طَلَبِ الْعِلْمِ، داع إلی الْغَمْطِ وَ الْجَهْلِ.

خودبینی و غرور، انسان را از تحصیل علوم باز می دارد و به سمت حقارت و نادانی می کشاند.

بحارالأنوار، ج 75، ص 369

لا تُخَیِّبْ راجیکَ فَیَمْقُتَکَ اللّهُ وَ یُعادیکَ.

کسی که به تو امید بسته است ناامیدش مگردان، وگرنه مورد غضب خداوند قرار خواهی گرفت.

بحارالأنوار، ج 75، ص 173، ح 2

الْعِتابُ مِفْتاحُ التَّقالی، وَالعِتابُ خَیْرٌ مِنَ الْحِقْدِ.

 (مواظب باش که) عتاب و پرخاش گری، مقدّمه و کلید غضب است، ولی در هر حال پرخاش گری نسبت به کینه و دشمنی درونی بهتر است (چون کینه، ضررهای خظرناک تری را در بردارد).

نزهة النّاظر، ص 139، ح 12

مَا اسْتَراحَ ذُو الْحِرْصِ.

شخص طمّاع و حریص ـ نسبت به اموال و تجمّلات دنیا ـ هیچگاه آسایش و استراحت نخواهد

داشت.

مستدرک الوسائل، ج 2، ص 336، ح 11

الْغِنی قِلَّةُ تَمَنّیکَ، وَالرّضا بِما یَکْفیکَ، وَ الْفَقْرُ شَرَهُ النّفْسِ وَ شِدَّةُ القُنُوطِ، وَالدِّقَّةُ إتّباعُ الْیَسیرِ وَالنَّظَرُ فِی الْحَقیرِ.

بی نیازی و توانگری در آن است که کمتر آرزو و توقّع باشد و به آنچه موجود و حاضر است راضی و قانع گردی، ولیکن فقر و تهی دستی در آن موقعی است که آرزوهای نفسانی اهمیّت داده شود، امّا دقّت و توجّه به مسائل، اهمیّت دادن به امکانات موجود و مصرف و استفاده صحیح از آن ها است، اگر چه ناچیز و کم باشد.

الدّرّة الباهرة، ص 14

الاِْمامُ بَعْدی الْحَسَنِ، وَ بَعْدَهُ ابْنُهُ الْقائِمُ الَّذی یَمْلاَُ الاَْرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلاً کَما مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً.

امام و خلیفه بعد از من (فرزندم) حسن; و بعد از او فرزندش مهدی ـ موعود(علیهما السلام)ـ می باشد که زمین را پر از عدل و داد می نماید، همان طوری که پر از ظلم و ستم گشته باشد.

بحارالأنوار، ج 50، ص 239، ح 4

إذا کانَ زَمانُ الْعَدْلِ فیهِ أغْلَبُ مِنَ الْجَوْرِ فَحَرامٌ أنْ یُظُنَّ بِأحَد سُوءاً حَتّی یُعْلَمَ ذلِکَ مِنْهُ.

در آن زمانی که عدالت اجتماعی، حاکم و غالب بر تباهی باشد، نباید به شخصی بدگمان بود مگر آن که یقین و معلوم باشد.

بحارالأنوار، ج 73، ص 197، ح 17

إنَّ لِشیعَتِنا بِوِلایَتِنا لَعِصْمَةٌ، لَوْ سَلَکُوا بِها فی لُجَّةِ الْبِحارِ الْغامِرَةِ.

همانا ولایت ما اهل بیت برای شیعیان و دوستانمان پناهگاه أمنی می باشد که چنانچه در همه امور به آن تمسّک جویند، بر تمام مشکلات (مادّی و معنوی) فایق آیند.

بحارالأنوار، ج 50، ص 215، ح 1

یا داوُدُ لَوْ قُلْتَ: إنَّ تارِکَ التَّقیَّةَ کَتارِکِ الصَّلاةِ لَکُنتَ صادِقاً.

به یکی از اصحابش - به نام داود صرّمی - فرمود: اگر قائل شوی که ترک تقیّه همانند ترک نماز است، صادق خواهی بود.

وسائل الشّیعة، ج 16، ص 211، ح 21382

سَألْتُهُ عَنِ الْحِلْمِ؟ فَقالَ - علیه السلام - : هُوَ أنْ تَمْلِکَ نَفْسَکَ وَ تَکْظِمَ غَیْظَکَ، وَ لا یَکُونَ ذلَکَ إلاّ مَعَ الْقُدْرَةِ.

یکی از اصحاب از امام نقی  - علیه السلام - پیرامون معنای حِلم و بردباری سؤال نمود؟ حضرت در پاسخ فرمود: این که در هر حال مالک نَفْس خود باشی و خشم خود را فرو بری و آن را خاموش نمائی و این تحمّل و بردباری در حالی باشد که توان مقابله با شخصی را داشته باشی

مستدرک الوسائل، ج 2، ص 304، ح 17

اِنّ اللّهَ جَعَلَ الدّنیا دارَ بَلْوی وَالاْخِرَةَ دارَ عُقْبی، وَ جَعَلَ بَلْوی الدّنیا لِثوابِ الاْخِرَةِ سَبَباً وَ ثَوابَ الاْخِرَةِ مِنْ بَلْوَی الدّنیا عِوَضاً.

همانا خداوند، دنیا را جایگاه بلاها و امتحانات و مشکلات قرار داد; و آخرت را جایگاه نتیجه گیری زحمات، پس بلاها و زحمات و سختی های دنیا را وسیله رسیدن به مقامات آخرت قرار داد و اجر و پاداش زحمات دنیا را در آخرت عطا می فرماید.

تحف العقول، ص 358

لا تَطلب الصَّفا ممّن کَدّرتَ علَیهِ ، ولا النُّصْحَ ممّن صَرَفْتَ سُوءَ ظنِّکَ إلَیهِ ، فإنّما قلبُ غیرِکَ لکَ کقلبِکَ لَهُ  .

از کسی که آزرده اش کرده ای صفا و یکرنگی مجوی و از کسی که تیر بدگمانیت را به او نشانه رفته ای خیرخواهی مجوی ؛ زیرا دل دیگران با تو همچون دل توست با دیگران .

البحار : 74 / 181

 الإمامُ بَعدی الحسَنُ ، وبعدَ الحسنِ ابنُه القائمُ ، الّذی یَملأُ الأرضَ قِسْطا وعدلاً کما مُلِئتْ جَورا وظُلما .

امام پس از من حسن است و پس از حسن فرزندش قائم ؛ همو که زمین را پر از عدل و داد می کند همچنان که از بیدادگری و ستم پر شده باشد .

البحار : 50 / 239 / 4

قد سُئلَ عنِ التّوبةِ النَّصُوحِ : أنْ یَکونَ الباطِنُ کالظّاهِرِ وأفْضَلَ مِن ذلکَ  .

در پاسخ به سؤال از توبه نصوح ـ : توبه نصوح این است که باطن همچون ظاهر و بهتر از آن شود .

البحار : 6 / 22 / 20

 الجاهِلُ أسِیرُ لِسانِهِ .

نادان ، اسیر زبان خود است .

الدرّة الباهرة : 41

 العِتابُ خَیرٌ مِن الحِقْدِ .

سرزنش و گله گذاری بهتر است از کینه به دل گرفتن.

البحار : 78 / 369 / 4

الحِکمَـةُ لا تَنْجَـعُ فی الطِّباعِ الفاسِدَةِ  .

حـکـمت در جـانهای فاسد مـؤثـر و مـفید نمی افتد.

البحار : 78 / 370 / 4

مَنِ اتّقی اللّه َ یُتّقی  .

هر که از خدا پروا کند، همگان از او پروا کنند.

البحار : 78 / 366 / 2

خَیرٌ مِن الخَیرِ فاعِلُهُ ، وأجمَلُ مِن الجَمیلِ قائلُهُ ، وأرجَحُ مِن العِلمِ حامِلُهُ  .

از خوبی بهتر کسی است که خوبی می کند و از زیبایی زیباتر کسی است که زیبا می گوید و از علم برتر، کسی است که دارنده آن است .

البحار : 78 / 370 / 4

 لَمّا کَلَّمَ اللّه ُ عز و جل موسی بنَ عِمرانَ علیه السلام قالَ موسی : إلهی ... ما جَزاءُ مَن وَصَلَ رَحِمَهُ ؟ قالَ : یا موسی ، اُنسِی لَهُ أجَلَهُ واُهَوِّنُ علَیهِ سَکَراتِ المَوتِ .

آن گـاه که خداوند عز و جل بـا موسی بن عمران علیه السلام سخن گفت، موسی عرض کرد: پاداش کسی که صله رحم کند چیست؟ خداوند فرمود: ای موسی! مرگ او را به تأخیر می اندازم و سختیهای جان دادن را بر او آسان می سازم.

أمالی الصدوق : 173 / 8

 لَمّا سَألَهُ إبراهیمُ بنُ عقبةَ عن زیارَةِ أبی عبدِاللّه الحُسینِ وعن زیارَةِ أبی الحَسنِ الکاظم وأبی جعفرٍ الجوادِ علیهم السلام : أبوعبدِاللّه علیه السلام المُقَدَّمُ ، وهذا أجمَعُ وأعظَمُ أجرا

در پاسخ به سؤال ابراهیم بن عقبه درباره زیارت امام حسین و امام کاظم علیهماالسلام و امام جواد علیه السلام : زیارت امام حسین مقدّم است، امّا این (که همه را زیارت کنی) جامعتر و ثوابش بیشتر است .

الکافی : 4 / 583 / 3